|
|
| Zamek książęcy, rezydencja książąt von Schleswig-Holstein wybudowana w Przemkowie w latach 1896-1897; budowla została wzniesiona na północno-zachodnim krańcu miasta w otoczeniu rozległego parku zamkowego; inicjatorem budowy zamku był książę Ernst Günther von Schleswig-Holstein; nowa rezydencja miała najprawdopodobniej świadczyć o wysokiej pozycji jego rodu (siostra Ernsta Günthera poślubiła w 1881 księcia Wilhelma, niemieckiego następcę tronu); obiekt wzniesiono w miejscu stojącego tu wcześniej innego zamku, który w 1890 został rozebrany; w 1895 położony został kamień węgielny pod nowy zamek, budowa została zakończona w 1897; projekt zamku, utrzymanego po części w stylu romańskim, gotyckim i renesansowym z elementami ludowej architektury tyrolskiej, wykonał Ernst Eberhardt von Ihne - architekt cesarski; rzut budynku był nieregularny, zaś jego bryła rozczłonkowana i niesymetryczna rozciągająca się na linii wschód-zachód; w planie budowli można wyróżnić trzy główne części: środkową, dwukondygnacyjną na rzucie prostokąta, trzykondygnacyjne prostokątne skrzydło zachodnie ustawione w stosunku do części środkowej pod kątem dziewięćdziesięciu stopni oraz część wschodnią, składającą się z baszty (przez którą wiodło główne wejście do zamku), przedsionka i szeroko sklepionego przejazdu pod skrzydłem zamku; część wschodnia łączyła się z częścią środkową pod kątem czterdziestu pięciu stopni; do korpusu zamku na krańcu zachodnio-południowym przylegała potężna, narożna, czterokondygnacyjna baszta na rzucie koła zakończona spiczastym hełmem - była ona dominującym elementem w całej bryle zamku; całkowita długość korpusu zamku mierzyła ok. 75 metrów; zamek Ernsta Günthera był budowlą murowaną, której mury licowano płytami piaskowca; części cokołowe i narożne posiadały okładzinę z oszlifowanych kamiennych płyt; w skrzydle wschodnim zastosowano konstrukcję mieszaną, ceglano-belkową. dachy i hełmy wież pokrywała dachówka; budowla była podpiwniczona, a wysokie piwnice spełniały zadanie suteren; głównego wjazdu do zamku od jego strony południowej strzegły dwa wielkie posągi lwów stojących na tylnych łapach, zaś w przednich trzymające topory - herbowe symbole właściciela; wznosząca się w zachodniej części obiektu wielka wieża nadawała mu typowo zamkowego i obronnego charakteru, a dopełnieniem tego wrażenia miał być rodzaj fosy z kamiennym wałem obronnym oraz działa artyleryjskie rozstawione wzdłuż południowej ściany budynku; część wschodnia natomiast miała charakter bardziej wiejskiej rezydencji niż zamku; zastosowano tutaj zachodnioniemieckie formy konstrukcji fachwerkowej (ceglano-belkowej), wykonanej z ciemnych, częściowo pokrytych dekoracją rzeźbiarską belek; w połączeniu z porastającym mury bluszczem całość tej części sprawiała mniej oficjalne wrażenie; umiejscowiony był tu szeroko sklepiony przejazd prowadzący do ogrodów zamkowych, nad którym znajdowało się przejście prowadzące do gospodarczej części zamku; największa, zachodnia część zamku spełniała funkcje reprezentacyjne związane głównie z godnym podejmowaniem cesarskiej pary; znajdowało się w niej największe w zamku pomieszczenie - Wielki Salon (na parterze) i apartamenty cesarskie na piętrze; środkowa część zamku była przeznaczona dla księcia, tutaj największe reprezentacyjne znaczenie miała Sala Kolumnowa (parter), przez którą prowadziła droga do zachodniej, cesarskiej części budynku; nad nią, na piętrze, znajdowały się prywatne apartamenty księcia; część wschodnia była w swoim charakterze najbardziej neutralna: znajdowały się tu jadalnia, pomieszczenia gospodarcze i reprezentacyjna klatka schodowa, prowadząca na pierwsze piętro; zamek przemkowski księcia Ernsta Günthera był budowlą nową i aby nadać mu wrażenia dawności, a jednocześnie podkreślić jego rangę, wypełniono go meblami pochodzącymi z dawnej siedziby rodu von Schleswig-Holstein i dziełami sztuki sprowadzanymi z całej Europy; po rozwiązaniu dóbr przemkowskich, po bezpotomnej śmierci Alberta zu Schleswig-Holstein (kuzyna zmarłego wcześniej Ernsta Günthera) zamek przeszedł na własność miasta; w latach trzydziestych XX w. zakwaterowano tu oddziały Arbeitsdienstu, hitlerowskiej organizacji paramilitarnej wykonującej w mieście różnego rodzaju prace, głównie melioracyjne; w lutym 1945 zamek został częściowo zniszczony przez wycofujące się wojska niemieckie i wkraczające do Przemkowa wojska sowieckie; ruiny zostały rozebrane całkowicie w latach 70. XX w.
[Dariusz Dźwigaj]
| |
|
|
|
Dodane przez 