|
|
| Krzyż pokutny, prosta i surowa kamienna rzeźba w kształcie krzyża wznoszona przez zabójców w miejscu, w którym zostało dokonane morderstwo; zwyczaj stawiania krzyży pokutnych pochodzi ze średniowiecza i ma związek z ówczesnym prawem; w okresie średniowiecza istniały dwa wymiary kary za zbrodnie: pierwszą z nich była krwawa pomsta mordu, drugim finansowe zadośćuczynienie, wybór należał do rodziny ofiary, morderca mógł uniknąć więzienia i kary, zawierając z rodziną umowę, w której zobowiązywał się do określonych świadczeń (m.in. pokrycie kosztów pogrzebu ofiary i procesu sądowego, finansowe wsparcie w utrzymywaniu i wychowywaniu dzieci zabitego, pieszą pielgrzymkę do świętego miejsca); ostatni punkt umowy zobowiązywał mordercę do wystawienia na miejscu zbrodni krzyża pokutnego (lub kapliczki), upamiętniał on tragiczne wydarzenie i stanowił symbol pokuty; miał również skłaniać przechodniów do modlitwy za dusze: zabójcy i ofiary, często na krzyżach wyryte były różne znaki lub napisy; powszechnie uważa się, że chodziło tu o narzędzia zbrodni; najczęściej spotykane symbole to: miecz, nóż, kusza, łuk i strzała; zwyczaj ten przywędrował do Polski z Zachodu ok. XIII w. i trwał tu do ok. XIX w.; na terenie Polski znajduje się ok. 600 krzyży, z czego ok. 400 umiejscowionych jest w woj. dolnośląskim; w Przemkowie krzyż pokutny stoi przy kościele katolickim p.w. Wniebowzięcia NMP, umiejscowiony jest za prezbiterium, pod murem otaczającym plac kościoła, przy jego wschodniej stronie; prawdopodobnie pochodzi on z czasów przed reformacją, wcześniej krzyż stał bliżej kościoła i był wkopany w ziemię prawie do belki poprzecznej; w 1923 roku przy budowie nowego muru cmentarnego (dawniej w obrębie muru znajdował się cmentarz przykościelny) został on podniesiony i przysunięty do muru; jest to surowo obciosany, skromny krzyż z gruboziarnistego piaskowca bez żadnego napisu, około 1 metra wysokości i szerokości 59 cm.
[Waldemar Łapkowski]
| |
|
|
|
Dodane przez 