|
|
| Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” (potoczna nazwa GS), nazwa spółdzielni produkcyjno-handlowo-usługowych istniejących w większości gmin wiejskich i miejsko-wiejskich; ich geneza sięga 1944, kiedy powołano Związek Samopomocy Chłopskiej; w powojennej Polsce Gminne Spółdzielnie miały praktycznie monopol handlu na wsi (w miastach ich odpowiednikami były w pewnym zakresie spółdzielnie spożywców „Społem”; poza działalnością gospodarczą niektóre GS-y zajmowały się także aktywizacją lokalnej społeczności poprzez prowadzenie Klubów Rolnika; GS w Przemkowie został powołany 16.03.1948, w początkowym okresie miał pełnić funkcję usługową dla przemkowskiego rolnictwa, jednak w wyniku „ujednolicania życia politycznego i gospodarczego” 30.06.1948 nastąpiło połączenie z istniejącą Spółdzielnią Spożywców „Polonia” i zarejestrowanie Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Przemkowie; wśród pionierów przemkowskiej spółdzielczości należy wymienić, m.in.: Stanisława Jóźwiaka, Władysława Jurkowskiego, Władysława Kępkowskiego, Franciszka Pawelskiego, Michała Polaka, Jana Srokę i Michała Zborowskiego; w skład pierwszego zarządu wchodzili: Władysław Ziach (prezes) oraz dwaj członkowie: Tadeusz Górski i Paweł Pulst; celem działania Spółdzielni było zaopatrywanie swoich członków w towary i produkty potrzebne w gospodarstwie rolnym i domowym, organizowanie skupu nadwyżek produkcji roślinnej i zwierzęcej, kontraktacja upraw roślinnych i organizacja spółdzielczych ośrodków maszynowych; w 1948 Spółdzielnia dysponowała trzema sklepami spożywczymi oraz jednym sklepem z konfekcją lekką i pończosznictwem, uruchomiono także piekarnię, warsztat rymarski i szewski oraz przejęto gospodę, w 1949 rozpoczęła działalność masarnia; 12.09.1949 Walne Zgromadzenie Przedstawicieli Spółdzielni odwołało dotychczasowy zarząd, powołując nowy w składzie: Bogusław Labryga (prezes) oraz członkowie Stanisław Mulkowski i Franiszek Pawelski; pracował on tylko do 18.06.1950, kiedy prezesem został wybrany Piotr Wozawczyk; zasadnicze zmiany i stabilizacja w kierownictwie Spółdzielni nastąpiły 15.10.1950, gdy funkcję prezesa objął Edward Rybski, a na członków zarządu powołano Roberta Kearneya i Eugeniusza Żerebeckiego; od tego momentu nastąpił dynamiczny rozwój Spółdzielni, w latach 50. oddano do użytku „Wiejski Dom Towarowy” (1951), magazyny zbożowy i do składowania nawozów (1952), rozpoczęto także skup i wymianę surowców i odpadków (1954), następnie uruchomiono nowe sklepy: spożywczy i papierniczo-księgarski (1954), w 1955 sklep kolonialny przy ul. Szkolnej, a wiosną 1956 rozpoczęto produkcję wód gazowanych – był to początek popularnej w późniejszym okresie „Rozlewni”; ważnym wydarzeniem było otwarcie 22.07.1956 kawiarni (przy ul. Plac Wolności 18), 05.07.1959 oddany został do użytku sklep samoobsługowy (ul. Głogowska 5), był pierwszą tego typu placówką w powiecie i województwie zielonogórskim; w latach 60. oddana została do użytku hala do ubojni zwierząt przy zakładzie masarskim (1960) oraz specjalistyczny sklep chemiczno-rolniczy, zaopatrujący rolnictwo w środki ochrony roślin i chemię gospodarczą, uruchomiono magazyn nawozów sztucznych (1961) i nowy magazyn zbożowo-nasienny (1962), w 1963 istniejący sklep spożywczy „Gosposia” (przy ul. Głogowskiej 10) został zmodernizowany na samoobsługową formę sprzedaży, w tym samym roku rozpoczął działalność sklep meblowy, a 1968 placówka handlowa „Danusia” (Plac Wolności) oraz punkt sprzedaży napojów (ul. 10 lutego), oddano także do użytku nowo wybudowaną piekarnię (prace rozpoczęto w 1966), w 1969 wybudowano nowy magazyn zbożowy oraz punkt skupu skór; nastąpił również rozwój nowych inwestycji w gminie, w 1958 oddano do użytku świetlicę wiejską w Krępie, a w 1962 w Ostaszowie; w latach 1960-1975 uruchomiono szereg nowych placówek handlowych, które miały zaopatrywać mieszkańców gminy w artykuły pierwszej potrzeby, m.in. sklepy w Jakubowie, Krepie, Ostaszowie, Piotrowicach, Wilkocinie i Wysokiej; powyższe działania były możliwe dzięki zaangażowaniu członków oraz profesjonalizmowi kolejnych władz Spółdzielni, znaczną rolę odegrał długoletni prezes Zarządu Spółdzielni Edward Rybski, który pełnił tę funkcję w latach 1950-1985, był on inicjatorem i pomysłodawcą wielu przedsięwzięć gospodarczych realizowanych w mieście i na terenie gminy, w tym okresie członkami zarządu byli: Eugeniusz Żerebecki (1950-1953), Robert Kearney (1950-1953; 1955-1962), Michał Mychel (1953-1955), Antoni Turkiew (1953-1965), Stefan Teler (1962-1985), Witold Sienkiewicz (1965-1973), Czesława Onycher (1973-1988); dalszy rozwój GS „Samopomoc Chłopska” nastąpił w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych, w 1971 na terenie bazy magazynowej wybudowano Biuro Obsługi Rolników, w którym zlokalizowano Biura Obrotu Rolnego i punkt kasowy Banku Spółdzielczego; 22.07.1972 oddano do eksploatacji zespół zakładów gastronomicznych przy ul. Szprotawskiej: Bar-Restauracja-Kawiarnia „Przemkowianka”, w 1973 uruchomiono dwa sklepy spożywcze (mięsny i nabiałowy) na osiedlu Huta oraz nowy magazyn materiałów budowlanych, 14.07.1974 rozpoczęła funkcjonowanie „sztandarowa” placówka handlowa GS-u sklep „Sezam”, a w 1975 uruchomiono w byłym sklepie spożywczym (ul. Głogowska 5) punkt sprzedaży wyrobów monopolowych, ukoronowaniem działalności Spółdzielni było przekazanie do użytku w 1977 Domu Handlowego „Merkury”; kryzys gospodarczy w Polsce końca lat 70., który następnie przełożył się na stagnację gospodarczą lat osiemdziesiątych, miał decydujący wpływ na rozwój i możliwości inwestycyjne GS w Przemkowie, pod koniec lat 70. i w latach 80. nakłady inwestycyjne i remontowe zostały ograniczone do minimum, z narastającym kryzysem gospodarczym nie mogły poradzić sobie władze Spółdzielni; 28.05.1985 nowym prezesem został Stefan Teler, który pełnił tę funkcję do 03.07.1987, następnie prezesem zarządu została Mirosława Fras (1987-2006); centralne zarządzanie gospodarką, reglamentacja towarów, przy braku gruntownych reform, stały się jedną z głównych przyczyn głębokiego kryzysu kraju, który odbił się również na działalności GS „Samopomoc Chłopska” w Przemkowie; po 1989 została zmuszona do funkcjonowania w ramach gospodarki wolnorynkowej, konkurencja rodzących się innych podmiotów gospodarczych (zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych) wpłynęła na osłabienie działań gospodarczych GS, czego wynikiem była np. sprzedaż części obiektów handlowych, m.in. sklepu z wyrobami mięsnymi, domu handlowego „Merkury” oraz obiektów po byłej stolarni i punkcie skupu żywca; od 2006 funkcję prezesa Spółdzielni pełni Grażyna Borek; wśród długoletnich pracowników GS należy wymienić: Janinę Blusiewicz, Michała Matwiejów, Juliannę Wilczacką, Marię Wijatę, Janinę Mendel, Czesława Bezrąka, Antoniego Turkiewa, Karola Kuczmę, Martę Goryczko, Jadwigę Fediuk, Emilię Tomom, Mirosławę Janiso, Irenę Mielnicką, Annę Merenę, Stefanie Drewniak, Władysława Łochowicza, Rudolfa Najdka, Stefana Dźwinkę, Mieczysława Mendla, Aleksandra Chorostowskiego, Józefa Ratajczaka, Antoniego Olechowskiego, Władysława Mrozka, Jana Worhacza, Wiesława Kaczmarczyka, Marię Bogusz, Anastazję Siwierską, Michała Szlachtycza, Stefanię Sienkiewicz, Genowefę Ciosek, Józefa Kaszowskiego, Antoniego Chodaka, Janinę Gozdal, Marię Figurę, Stefana Stachurę, Paulinę Koban, Józefa Baranowskiego, Zofię Nowak, Zofię Borkowską, Annę Tudej, Irenę Andrasz, Stefanie Stachowicz, Jerzego Kopackiego, Jana Strzałę, Jana Rekuta, Weronikę Pracowitą, Józefa Furgala, Mariana Kozioł, Mariana Olejnika, Piotra Rusynko, Marię Rekut, Danutę Romanowicz, Wandę Sienkiewicz, Krystynę Susfał, Julię Wojciechowską, Janinę Kuchciak, Władysława Betko, Stanisława Gajdę, Janinę Wąsowską, Krystynę Krawiec, Elżbietę Janiak, Mieczysława Radajewskiego, Tadeusza Romanowskiego, Józefa Piniarskiego, Wandę Giela, Janinę Kurylas, Krystynę Choptiany i Zofię Cynacewicz.
[Stefan Dudra Paweł Kuźmiak]
| 
Dodane przez S_Dudra
dnia 11.06.2012
770 Czyta ·
|
|
|
|
