Stawy Przemkowskie
Dodane przez P_Kuzmiak dnia 28.12.2015
Stawy Przemkowskie, rezerwat ornitologiczny położony w granicach administracyjnych miasta i gminy Przemków o powierzchni 1046,25 ha, utworzony w 18.05.1984; celem rezerwatu jest zachowania stawów i bagien oraz otaczających je lasów w dolinie Szprotawy będących ostoją licznych gatunków ptaków; stanowi część obszaru Natura 2000 "Stawy Przemkowskie"; na rezerwat składa się 35 stawów, na których głównie hodowany jest karp i 12 łęgowych lasków; pierwsze stawy utworzono około 1880 i miały one obszar około 250 ha, ich rozbudowa do obecnej powierzchni została ukończona w latach 70. XX w.; Stawy Przemkowskie są drugim co do wielkości kompleksem stawów rybnych na Śląsku oraz jednym z największych kompleksów stawowych w Polsce, są też jedynym, obok stawów w dolinie Baryczy, tak wielkim kompleksem środowisk wodnych na rozległym, bezjeziernym obszarze południowo-zachodniej części Polski, od doliny górnej Wisły po Nysę Łużycką; stanowią bardzo cenny obiekt przyrodniczy, a w szczególności ornitologiczny; Stawy Przemkowskie zostały wpisane na listę europejskich ostoi ptaków, jako jedne z zaledwie 126 miejsc w Polsce, figurują też na liście terenów o szczególnym znaczeniu dla ptaków wodnych i błotnych w Polsce oraz na liście krajowych ostoi ptaków; na terenie rezerwatu występują liczne gatunki ptactwa wodnego, których zaobserwowano około 250 gatunków, w tym 150 lęgowych; rezerwat przyrody stanowi ostoję ptaków o randze europejskiej (występuje tu 18 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej i 9 z Polskiej Czerwonej Księgi); najistotniejszym środowiskiem dla awifauny lęgowej są szuwary trzcinowe i pałkowe, przylegające pasem o zmiennej szerokości (1-50 m, najczęściej 2-5 m) do brzegów grobli stawowych, bądź tworzące "wyspy" na mulistych wypłyceniach stawów; niektóre wyspy wolno dryfują po powierzchni i właśnie one są obierane na miejsca lęgowe przez ptaki żyjące w koloniach; najliczniejsza kolonię tworzy mewa śmieszka, zakładająca w różnych latach 1800-2700 gniazd; często towarzyszy jej perkoz zausznik, którego liczebność waha się od 50 do 200 par; bardziej stabilną liczebność wykazuje perkoz dwuczuby, gnieżdżący się w liczbie 120-140 par, tworząc w niektórych sezonach kolonie do 40 gniazd; nietypowe dla siebie środowisko obrała czapla siwa, jej lęgi od 1982 stwierdzono w szuwarze pałkowym, liczebność tej rozproszonej kolonii stopniowo wzrasta; Stawy Przemkowskie są też najważniejszym, poza Doliną Baryczy, śląskim lęgowiskiem bąka zwyczajnego w poszczególnych sezonach odnotowano od 6 do 9 terytorialnych samców; rezerwat jest także ważnym lęgowiskiem dla gęsi gęgawy; trzcinowisko stanowi też miejsce lęgów kilku par małych, równie pięknie ubarwionych wąsatek; niektóre inne gatunki lęgowe związane z rezerwatem to: bielik, trzmielojad, kania czarna, błotniak stawowy, kobuz, perkoz rdzawoszyi, kormoran czarny, bocian czarny, krakwa, cyraneczka, cyranka, płaskonos, podgorzałka, żuraw; spośród gatunków nie lęgowych obserwowano tu takie rzadkości, jak: kazarka rdzawa, ohar, hełmiatka, szablodziób, brodziec pławny, rybitwa białowąsa, dzierzba rudogłowa, warzęcha, błotniak stepowy, mewa delawarska, bernikla rdzawoszyja; rezerwat jest również ważnym miejscem wypoczynku i żerowania ptaków migrujących, podczas jesiennych przelotów najliczniejsze są łyski (do 11.600 osobników), krzyżówki (do 10.600 os.) i głowienki (9000 os.); na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie roślin naczyniowych będących pod ochroną ścisłą takich jak wawrzynek wilczełyko i grążel żółty oraz pod ochroną częściową: kruszyna pospolita , grzybienie północne, kalina koralowa i włosienicznik wodny; łącznie stwierdzono występowanie 38 gatunków roślin zielnych, 3 gatunków mchów i 2 gatunków torfowców; O wartości rezerwatu pod względem florystycznym świadczą również okazy dębów szypułkowych, jesionów wyniosłych, wiązów szypułkowych, lip drobnolistnych oraz olszy czarnej, drzewa te występują w formie grupowej i szpalerowej na licznych groblach okalających stawy hodowlane, które swymi rozmiarami kwalifikują się na drzewa pomnikowe; elementy biologii ptaków, charakterystyczne dla rezerwatu "Stawy Przemkowskie": obserwacje kaczek w szatach godowych (maj); loty tokowe błotniaków stawowych (maj); głosy godowe bąków (maj-czerwiec); śpiew brzęczki (maj); obserwacje remizów (maj); wodzenie młodych przez gęsi gęgawy (kwiecień-maj); śpiew i obserwacja dziwonii (maj); wodzenie młodych przez perkozy dwuczube (maj); w rezerwacie "Stawy Przemkowskie" można też obserwować bardzo rzadkie ptaki wodno-błotne, takie jak siewkowce (kwiecień-październik) oraz czaple: białą, nadobną, purpurową oraz ślepowrona (kwiecień, wrzesień, październik, listopad).
[Anna Walner]